Türkiye’de değerli bir halk sağlığı sıkıntısına dönüşen obezite çocuklarında hayat kalitesini düşürüyor. Bilgisayar başında uzun süre hareketsiz kalan çocuklarda obezite görülme yüzdesi daha fazla oluyor.
Konuyla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral, obezitenin, vücuda alınan fazla güç veya kalorinin, tüketilmemesi sonucu yağ deposu olarak birikmesi ve birtakım hastalıklara yol açması manasına geldiğini söyledi.
Obezite kalp damar hastalıklarına yol açıyor
Vücut kitle endeksi 25-30 ortasındaysa kişinin “aşırı kilolu”, 30’u geçiyorsa obez olduğunu aktaran Göral, obeziteyle konut ve aileden başlayarak üst düzeylere kadar süren toplumsal bir uğraş gerektiğini tabir etti.
Obezitenin yol açtığı sağlığı sorunlarına da değinen Göral, bunları “şeker hastalığı, karaciğer yağlanması, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları ve birtakım kanserler” biçiminde sıraladı.
“Çocuklara ödül olarak yemek vermeyin”
Prof. Dr. Vedat Göral, Türkiye’de obezitenin çocukluk çağında da görülmesinin nedenlerinden birinin, annelerin duygusal davranarak çocuklarına yemek konusunda ısrar etmeleri olduğunu tabir ederek, şunları kaydetti:
“Amerika’ya giderken 4-5 aylık bir çocuk uyuyordu. İstanbul-New York ortası 12 saat. O mühlet içerisinde çocuk 4-5 saat sonra uyandı. Annesi mamasını verdi, çocuk istemedi ve annesi mamayı yerine koydu. Lakin bence Türkiye’de annelerimiz çok daha duygusal olduğu için katiyen çocuğun ağzına tıkar ve mamayı bitirirlerdi. Bu yanlış bir şey. Aslında çocuk açsa mamayı alır. Lakin karnı toksa, istemiyorsa zorlamaya gerek yok. İlkokul ya da ortaokullarda ödül olsun diye ebediyen tatlı, gücü yüksek besinler, çikolatalı besinler öneriliyor. Bu çok yanlış. Onun yerine çok daha kolay, seyahat, yüzme, tiyatro, sinema ödül olabilir.”
“Çocuklara okullarda ders olarak anlatılmalı”
Prof. Dr. Vedat Göral, sigara ve alkolün de makus bir faktör olduğunun altını çizerek, obeziteli bireylerin varsa bu alışkanlıklarını mutlaka azaltmaları gerektiğini lisana getirdi. Prof. Dr. Göral, tavsiyelerini şöyle sürdürdü:
“Haftanın 5 günü, en az 45 dakika olmak kuralıyla yürüyüş yapmamız lazım. Deniz kenarı, park, gölet kenarı olur. Birtakım beşerler ‘Biz akşama kadar oturmuyoruz, çalışıyoruz.’ diyor. O derece değil de 45 dakika eşofmanla yürüyüş yapmak lazım. Yağlı besinleri azaltmamız lazım. İş yerine atıştırmalık götürmemek lazım. Şayet acıkırsak hemencecik kurabiyeye veya tatlıya saldırıyoruz. O anda su içmek lazım. Su sahiden açlığı bastırıyor. Derslerde, televizyonlarda, reklamlarda obezitenin makûs bir hastalık olduğu anlatılmalı. Çocuklara okullarda ders olarak anlatılmalı. Her sene tekrar edilmeli. Tahminen de o dersi istekli bir tabibin anlatması lazım, çocuk tabibi veya dahiliye, endokrin uzmanı olabilir. Televizyonlarda çok fazla tatlı, şekerli şeylerin tüketilmesinin önerilmemesi gerekiyor. Onun yerine yürüyüş, spor, idman üzere şeyler anlatılmalı. Televizyon kanallarında spotlar halinde ‘Obezite makus bir hastalıktır’ üzere çocuklara yönelik bir duyuru yapılması gerekiyor.”
“5 yaşa kadar yüzde 8,2, 6-18 yaş ortasında da yüzde 8,5”
AA’nın haberine göre Göral, Türkiye’de çocuklardaki obezite oranına ilişkin, “Türkiye’de yapılan bir çalışmaya göre, 5 yaşa kadar yüzde 8,2, 6-18 yaş ortasında da yüzde 8,5 civarlarında. Yüksek düzeyde. Bunu erişkinliğe geçtikten sonra da devam ettirmemek lazım.” dedi.
Obezitenin yalnızca çok yemekten kaynaklanmayabileceğini, birtakım ruhsal rahatsızlıkların, hormonal değişikliklerin ve hareketsizliğin de buna neden olabileceğini belirten Göral, Türkiye’de bu hastalığın tehlikesinin fark edilip önlem alınması gerektiğini kelamlarına ekledi.
“Bazı ruhsal faktörler de buna yol açabilir”
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Avrupa genelini kapsayan obezite raporlarında, Türkiye’nin birinci sıralarda yer almasını değerlendiren Göral, şöyle konuştu:
“Günümüzde çok güç veren içeceklerin olması, kalorisi yüksek besinlerin alınması, hareketsizlik, hayat temellerinin değişmesi, oturarak yaşamak, çok fazla yemek, akşam konutta çok fazla yemek yemek buna sebep olabiliyor. Bunun dışında kimi ruhsal faktörler de buna yol açabilir. Türkiye’de özellikle Güneydoğu ve Akdeniz mutfağında çok fazla et, kalorisi yüksek besinler tüketiliyor. Örneğin Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır, Kahramanmaraş, Mardin ve Adana’da. Türkiye’de en beğenilen mutfak bence Ege’nin. Çünkü çok fazla zerzevat, balık tüketiliyor. Karbonhidrat biraz daha az tüketiliyor.”
Obezite ile karaciğer yağlanmasının oranı da artıyor
Prof. Dr. Vedat Göral, besin ve içecekleri satın alırken etiketlerinin okunması, kalorilerine bakılması gerektiğini belirtere, hazır ve katkı ögeli meyve suları yerine taze sıkılmış meyve sularının, paketli besinler yerine taze sebze ve meyvelerin tüketilmesini önerdi.
Obezite ile artış gösteren sağlık dertlerinden bahseden Göral, “Bizim branşımızda gördüğüm şey, karaciğer yağlanması. 30-40 sene önce karaciğer yağlanması yoktu fakat giderek artan ölçüde karaciğer yağlanması, insülin direnci var. Karaciğer yağlanması tedavi edilmezse ileride karaciğer sirozu ve karaciğer nakli gerekebilir. Yani obezite bu kadar makûs bir hastalık. Bunun dışında tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı yapabiliyor. Şeker bütün organları bozabiliyor. Kalp damar hastalıkları, damar sertliği, kalp krizi, beyin damarlarında tıkanma, felç ve birtakım kanserler görülebilir. Özellikle karaciğer, mide, kalın bağırsak, pankreas, göğüs ve prostat kanseri üzere birçok kanserin de maalesef tetikleyicisi oluyor.” kelamlarını kullandı.
“Türkiye’de obeziteye karşı planlama yapılmalı”
Gelecekte obezite ile ilgili Türkiye’yi bekleyen senaryoya ilişkin Göral, “Dünyada obezitenin merkezi Amerika. Çok kilolu beşerler var ve restoranda büyük öğünlü besinler alıyor. Çok asitli, şekerli besinler içiyorlar. Türkiye bu türlü olmayacak çünkü Amerika’daki obezite bize makûs bir örnek. Türkiye’de bence obezite planlaması yapılması lazım. Toplumsal bir çalışma olmalı, aile içinden başlayıp üst düzeylere kadar.” değerlendirmesini yaptı.
“Yiyip yatıp güç yakmadıkları için vücutta birikiyor”
Göral, Türkiye’de çok fazla ekmek tüketildiğini hatırlatarak, ekmeğin sabah kahvaltısı haricinde tercih edilmemesini önerdi. Akşam yemeğinde porsiyonun az olmasını ve uyumadan 4-5 saat kadar önce yemek yemenin sonlandırılmasını tavsiye eden Göral, öğünlerde çok fazla kolesterol içeren tavuk derisi ve yoğurt kaymağı üzere yapıtların yenilmemesi, pasta üzere yapıtların tüketiminin azaltılması ve çayın şekersiz içilmesi gerektiğini kaydetti.
Türkiye’de meyve tüketiminin de fazla olduğunu belirten Göral, “Meyvedeki fruktoz karaciğer yağlanmasının ve şeker hastalığının en büyük sebebi. Birtakım beşerler akşam 3-5 tane veya yarım tabaktan fazla meyve tüketiyorlar. Bu son derece sakıncalı. Yiyip yatıp güç yakmadıkları için vücutta birikiyor.” dedi.
İlginizi Çekebilecek Benzer Konular:
[…] Çocukların obeziteye karşı bilinçlenmesi için “ders olarak okutulsun” önerisi […]
[…] tip aktivitelerin vazgeçilmez kombini, hiç elbette zahmetsiz tercihler ortasında olan eşofman kümeleridir. İstediğiniz oyunları daha rahat ve hareket kabiliyetinizi kısıtlamadan […]
[…] Çocuk ve yetişkinlerde karşımıza çıkan besin alerjileri hayatı tehdit eden alerjik şoka neden olabilir. Bilhassa de yer fıstığı üzere besin alerjileri olan bireyler uçak üzere kapalı ortamlarda korkutucu alerjik tepkilere maruz kalabilirler. […]
[…] Obezite toplumda süratle yayılmakta ve kıymetli sıhhat ezalarına yol açmaktadır. Uzun kısım tedavide çok fazla yüz güldürücü sonuçların alınmadığı bu durum toplum sıhhatini yakından ilgilendirir hale gelmiştir. […]
[…] gardıropları için de birçok düzenleme önerisi ve eser seçeneği mevcut. Örneğin çocukların sıklıkla giymediği giysileri, rafların gerilerine yerleştirerek oluşabilecek […]