Hemen çarçabuk tüm iklimlerde yetişen domates, dünyada patatesten sonra en çok tüketilen besindir. Dünyada 10 bine yakın domates çeşidi vardır.
En çok merak edilen sorulardan biri domates bir meyve mi yoksa bir zerzevat mi olduğudur. Bir sebze olarak görülse de botanikçiler domatesi bir meyve olarak kabul ederler.
Enerjik, besleyici ve tıbbi bedeli nedeniyle domates, her salatanın bir kısmı, hafif bir garnitür ve sos yahut birçok yemekle beğenilen giden bir gereçtir. Ayrıyeten domates birçok hastalığın önlenmesine ve tedavisine yardımcı olur.
Domates mevsimlik bir bitkidir (Mayıs – Ekim), lakin seralar sayesinde yıl boyunca tezgahlarda bulunur.
Domatesin besin içeriği
Domatesler az kalori ve çok fazla besin içerir. Proteinler, beta karoten, bitki lifleri, bitkisel yağlar, A vitamini, B vitaminleri, C vitamini, D vitamini, K vitamini, demir, zeaksantin, likopen, potasyum, kalsiyum, karotenoid, lutein, magnezyum, sodyum, kafeik asi, klorojenik asit, ferulik asit ve fosfor içerir.
Bunlar haricinde daha az ölçüde bakır ve manganez içerir. 100 gr domtes 18 kalori, 3,9 gr karbonhidrat, 0,9 gr protein, 0,2 gr yağ ve 94,5 gr su içerir.
Domatesin 10 faydası
Domatesin insan sıhhati üzerindeki tesiri, öncelikle yüksek likopen içeriği ve akabinde öbür karotenoidler ve polifenoller nedeniyle giderek daha fazla araştırılmaktadır.
Domates birçok tıbbi mevzu içerir, antioksidan ve antiseptik tesirleri vardır, beden temizleyici ve idrar söktürücüdür. İşte domatesi sıhhate 10 yararı:
Güçlü antioksidan etki
Domateste bulunan likopen ve beta karoten üzere antioksidanlar, yeni özgür radikallerin oluşumunu önleyerek hareket ederler. Biyolojik olarak faal bileşiklerin bileşimine bağlı olarak, domates çeşitlerinin antioksidan kapasitesinde fark vardır. Yüksek sıcaklıklarda işlenen domatesler, taze domateslerden daha düşük antioksidana sahiptir. Bu nedenle çiğ yahut meskende pişirilmiş olarak yenmesi önerilir. Domatesler piştiğinde likopen içeriklerinin arttığı bilinmektedir.
Kanseri önler
Bugüne kadar domates ve domates yapıtlarından elde edilen likopenin antioksidan tesiriyle kanser oluşumunu önlediği çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Domates ve domates yapıtları alımının artmasının prostat kanseri, kolon ve rektum kanseri, göğüs kanseri, mesane kanseri ve akciğer kanseri oluşumu ile zıt orantılı bir münasebeti olduğu bilinmektdir.
Karotenoidlere ek olarak domaste bulunan a-tomatinin de antikanser tesiri vardır. Karaciğer, bağırsaklar ve akciğerlerin tümör hücreleri üzerinde öldürücü tesiri olduğu kestirim edilmektedir.
Kalp sıhhatini iyileştirir
Kalp ve damar hastalıklarına karşı esirgeyici bir faktör olarak en bedelli tesir düzeneği, domateslerin güçlü antioksidan özellikleri, bilhassa likopenin oksitleyici tesiridir.
Çalışmalar, domates tüketiminin kandaki lipit ve lipoprotein düzeyi üzerinde olumlu bir tesiri olduğunu göstermiştir. Domateslerin LDL kolesterolün azalmasını sağladığı, kandaki HDL kolesterol konsantrasyonunu arttırdığı bilinmektedir.
Domates yapıtlarından güçlü bir diyet, LDL kolesterol, toplam kolesterolü azaltır. LDL kolesterol, damar duvarlarında plak oluşumuna katılır ve damar sertliği ve koroner hastalıklara neden olur. Domates tüketimi bu durumu önleyebilir.
Karaciğer yağlanmasına karşı savaşır
İnsan bedeninde likopen böbrek üstü bezi, karaciğer ve testis üzere dokularda depolanır. Yapılan çalışmalar, karaciğer yağlanması olanların karaciğerlerinde daha düşük likopen düzeylerine sahip olduğunu göstermiştir. Ayrıyeten, domates suyu desteğinin, kandaki yağların daha güzel parçalanmasını ve yağlı karaciğer hastalığıyla uğraş ettiği bulunmuştur.
Likopenin yanı sıra karotenoidler, bilhassa beta karoten, inflamatuar karaciğer rahatsızlıkları, fibroz ve sirozda hami tesir göstermiştir.
Cildi korur
Yaz aylarında güneşe çıkınca domates üzere kızarmamak için tatile çıkmadan evvel tabaklarımıza domates eklemeyi unutmayın. Likopen, domatesin kendisini güneşin ultraviyole ışınlarından korumak için oluşturduğu ve insan bedeninde da birebir etkiyi yaratan bir pigmenttir.
Yüksek tansiyona karşı korur
A, C ve E vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum, potasyum ve likopen açısından da zenginliği sayesinde domates, makûs kolesterolün kan damarlarının duvarlarına yapışmasını mahzurlar ve ayrıyeten yüksek potasyum içeriğiyle tansiyonun dengelenmesini sağlar.
Sivilcelere karşı savaşır
Domateslerde bulunan likopen akne ve küçük sivilcelerle eforda çok tesirli olduğu kabul edilen bir husustur. Lakin dikkat, faydalanmak için pişmiş domates tüketilmesi önerilmektedir.
Zayıflamaya yardımcı olur
Özellikle yaz aylarında, domates tüketiminden çekinmeyin: 100 gramında yalnızca 18 kalori ve yaklaşık yüzde 95 su içeriği ile ultra hafif ve ultra sindirilebilir bir besin olan domatesler, tam bir zayıflama besinidir. Ayrıyeten yaz aylarında bedenin susuz kalmasını önler.
Diyabete karşı uğraş eder
Domatesler, likopen ve glikoz metabolizasyon sürecinde çok değerli bir element olan krom bakımından varlıklı olması nedeniyle kan şekeri denetimini güzelleştirir ve ayrıyeten tip 2 diyabetin başlamasını pürüzler.
Sindirimi iyileştirir
Yüksek lif içeriği sayesinde domates, biraz tembel olan bağırsak geçişlerini canlandırmak ve sindirimi güzelleştirmek için mükemmeldir. Lakin dikkatli olun, domatesin liflerinden en uygun halde yararlanmak için kabuğunu soymadan yemeyi unutmayın.
İlginizi Çekebilecek Benzer Konular:
[…] badem yahut ceviz üzere tüm yağlı tohumlar kusursuz atıştırmalıklardır. Lif, magnezyum, tirozin, lösin, metionin, valin üzere beynin âlâ çalışmasına yardımcı olan amino asitler […]
[…] ögeli meyve suları yerine taze sıkılmış meyve sularının, paketli besinler yerine taze sebze ve meyvelerin tüketilmesini […]
[…] genellikle ağır metaller paneli veya ağır metal toksisite testi olarak bilinen basit bir kan testi ile ağır metal zehirlenmesini kontrol edebilirler. Testi yapmak için küçük bir kan örneği […]