Ana Sayfa Sağlık Palm yağı nedir? Sağlığa zararı var mı?

Sağlık

Palm yağı nedir? Sağlığa zararı var mı?

Palm yağı olarak bilinen palmiye yağı zaman zaman sağlığa zarar verdiği savıyla gündeme getiriliyor. Kamuoyunda bilinirlik kazanmış tıp uzmanlarından milletlerarası sağlık kuruluşlarına kadar pek çok kaynak bu yağların sağlığa ne kadar zararlı olduğu konusunda demeçler vermekten geri durmuyor. Lakin kelam konusu palm yağı hakkında tam aksisi görüşlere sahip bir kanat da mevcut. O kadar ki bunlara göre palm yağı öteki birçok katı ve bitkisel yağdan çok daha sağlıklı bir yapıya sahip.

Tartışmalara bahis olan palm yağının tarihçesine baktığımızda aslında 19’uncu yüzyıla kadar uzanan bir üretim tarihinin olduğunu ve “sürdürülebilir ziraî üretim” dendiğinde öne çıkan yapıtlarda en başta geldiğini görmek mümkün.

Palm yağı, Batı Afrika’da ortaya çıktığı halde Asya’da gelişim gösterdi. 1870’lerde bölgede etkili bir ticari güç olan İngilizler tarafından bir süs bitkisi olarak Malezya’ya getirilen bitkinin birinci ticari ekimi ise 1917’de bir Fransız tarafından Selangor’da gerçekleştirildi. 1960’lardan sonra bedeli anlaşılan bitkinin büyük ölçekli üretimi de bu devranda başlıyor. İşte bir meyve yağı olan ve 5 bin yıldır besin olarak kullanılan palm yağlarının etkileyici özellikleri…

PALM YAĞININ ÖZELLİKLERİ

Palm yağı bir meyve yağıdır.
Palm yağı Dünya’da en çok tüketilen bitkisel yağdır
Palm yağı 130’dan fazla ülkede kullanılır.
Palm yağı tropik iklimde yetişir.
Palm yağı üretimin yüzde 85’i Endonezya ve Malezya’dandır.
Palm yağı 5 bin yıldır besinde kullanılır.
Palm yağı her meyve salkımı 20 kg civarındadır.

NASIL ELDE EDİLİR?

Palm yağının çekirdek ve meyve yağı farklı özelliktedir.
Palm yağı, Palm çekirdeği yağı bileşimi kakao yağına emsal.
Palm yağı birebir oranda doymuş ve doymamış yağ içerir.

Endonezya’da bir palm yağı işçisi

PALM YAĞININ İÇERİĞİ

Doymuş palmitik asit (yüzde 44)

Doymuş stearik asit (yüzde 5)

Tekli doymamış oleik (yüzde 40)

Çoklu doymamış linoleik (yüzde 10)

Oda sıcaklığında yarı katı kıvamdadır.

Yaklaşık 15 çeşit yağı vardır.

Meyveden elde edilen yağ metotlarla katı (stearin) ve sıvı(olein) fraksiyonlarına ayrılabilir Sıvı hali Asya’da şişelenmiş yemeklik yağ olarak popülerdir

DÜNYADAKİ EN VERİMLİ BİTKİSEL YAĞ!

Yılın 365 günü üretimin devam etmesi, bir yağlık palm ağacından yılda 40 kg civarı yağ elde edilmesi, trans yap içermemesi ve hatta trans yağın panzehiri olarak tanınması ile kolesterol içermemesi palm yağını dünyadaki en verimli bitkesel yağlar ortasına sokar.

YAĞMUR ORMANLARA ZARARI VAR MI?

FAO’nun NASA ve Google Satellite görsellerini kullanarak yaptığı bir çalışmaya göre ormanların yok edilmesinin yüzde 90’ı ziraî yayılmadan kaynaklanıyor.

World Wildlife Fund (WWF); ormanların yok olmasında en büyük etkisi olan iki besin kırmızı et ve soya. OneTreePlanted ve Food Unfolded üzere kurumların araştırmalarına göre birinci iki sırada kırmızı et ve soya bulunurken bunu palm yağı ve kerestecilik takip ediyor.

Palm yağının küresel biyoçeşitlilk üzerindeki etkileri doğal kaynakların korunması gayesi ile kurulmuş memleketler ortası bir tertibi olan IUCN’in gündemine de girmişti. IUCN dünya çapında 160 ülkeden 1.400’ün üzerinde devlet kuruluşu ve sivil toplum örgütünü tıpkı çatı altında toplamaktadır.

Palm yağı ve biyoçeşitlilik üzerine etkileri ve analiz tekliflerini ortaya koymak için bir ortaya gelen bilimsel şura 2018 yılında yayınladığı raporunda palm yağının ormanlık yerlerin yok olmasında etkisi olduğunu lakin, analizin palm yağını boykot etmek değil, sürdürülebilir palm yağının teşviki olması gerektiğini aksi takdirde palm yağının olmadığı bir senaryoda, ormanlık yerlerin ve biyoçeşitliliğin daha çok zarar göreceğini ortaya koymuştur.

SOYA VE BİTKİSEL YAĞ YÜZDE 30’U İŞGAL EDİYOR

IUCN Palm yağı ve biyoçeşitlilik üzerine 2018 durum analizini güncelleyen yeni çalışmasında, palm yağının toplam küresel yağ ekimi alanının sadece yaklaşık yüzde 5,5’ini işgal etmesine rağmen şu anda mevcut küresel bitkisel yağ arzının yaklaşık yüzde 40’ını oluşturduğunu ortaya koyuyor.

Bir karşılaştırma yapılacak olursa, toplam bitkisel yağ tüketiminde 2. sırada yer alan soya, bitkisel yağ talebinin yüzde 28’ini karşılarken dünya çapındaki yağ mahsulü alanının yaklaşık yüzde 30’unu işgal ediyor. Raporun muharrirlerinden Prof. Dougles Sheil, bitkisel yağların çoğunlukla birbirinin yerine kullanılabileceğini lakin verimliliklerinin ve etraf üzerindeki etkilerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini işaret ederek şunları söylemektedir:

“Örneğin, ünite alan başına palm yağı için ortalama randıman, kanola, soya, yerfıstığı, pamuk, hindistancevizi veyahut ayçiçeğinin birkaç katıdır. Örneğin 35,7 milyon hektarlık ek bir alanda yapılacak palm yağı üretimle 2050’de öngörülen talebi karşılanabilir. Bu, toplam arazi kullanımında yüzde 8’lik bir artış manasına geliyor. Öte yandan, birebir talebi karşılamak için daha az verimli soya kullanılması durumunda, 204 milyon hektar ek tropik ve subtropikal toprağa muhtaçlık duyulur veya bu ise kullanılacak yerde yüzde 48’lik bir artış manasına gelir.”

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİME DESTEK

Yağmur ormanlarının yok edilmesi insanlık açısından kabul edilemeyecek bir bahis. Lakin yapılan bilimsel çalışmalar kelam konusu yıkımın analizinin palm yağını boykot etmek olmadığını ortaya koyuyor. Hatta bu hal bir yaklaşım gezegen ve insanlık için çok daha büyük risklere yol açabilir. Bu bahiste yapılması gereken ise sürdürülebilir üretimin teşvik edilmesidir.

KANSER VE YÜKSEK TANSİYON RİSKİ GERÇEK Mİ?

2017’de Avrupa Besin Güvenliği Kurumu’nun (EFSA) Ferrero’nun sevilen markası Nutella başta olmak üzere birçok yapıtta kullanılan palmiye yağının kanser riskine işaret etmişti. EFSA, palmiye yağının 200 dereceden yüksek ısılarda rafine edilmesi halinde, öbür bitkisel yağlardan daha çok kanserojen öge ortaya çıkarttığını açıkladı.

Palmiye yağı, doğal kırmızı rengini değiştirmek ve kokudan arındırmak için yüksek ısılarda rafine edildiği biliniyor. Birtakım araştırmacılar, yüksek doymuş yağ oranı nedeniyle kolestorol seviyesini artırarak, kalp krizi ve felç riskini artırdığını belirtiyor. Isıtılmış palmiye yağının yüksek tansiyona neden olduğu da sav edilmekte.

MCPD, 3-MCPD ve glisidil esterleri (GE) bitkisel yağların rafinasyonu sırasında yüksek sıcaklığa (yaklaşık 200°C) maruz kaldıklarında oluşan bileşiklerdir. Lakin kelam konusu bahislerin ne tohum yağlarının ne de palm yağının doğal bileşeni olduğunu argüman etmek katiyetle mümkün değil. Bu bulaşanların oluşumunun nedenleri daha topraktaki asıllardan başlar, hasat sonrası bekleme mühleti, makus hammadde kullanımı, kontrolsüz kurallar üzere birçok parametreye bağlı.

Burada asıl bedelli olan bahis ise bu bulaşanların misal nedenlerle tüm bitkisel yağlarda oluşabileceği istikametinde. Bu nedenle de AB’de bu bileşenler için zeytinyağı, ayçiçek yağı üzere bitkisel yağlar da dahil olmak üzere tüm bitkisel yağlar için geçerli olan inançlı limitler konulmuştur. Uygun olmayan hammaddeler kullanılmamaktadır.